Obligacje skarbowe notowane są na rynku Catalyst. Co trzeba zrobić, by zostać ich posiadaczem?

Obligacje skarbowe notowane na GPW to stosunkowo bezpieczna lokata kapitału, szczególnie w porównaniu do akcji przedsiębiorstw. Sprawdzają się w sytuacji zawirowań giełdowych lub przedłużającego się zastoju inwestycyjnego. Pozwalają na zyskanie czasu do namysłu, bez strat, jakie niesie ze sobą na przykład pozostawienie kapitału na rachunku pieniężnym w domu maklerskim. W niektórych przypadkach, wybierając trafnie odpowiednie serie obligacji skarbowych notowanych na rynku Catalyst, można nawet sporo zyskać. Zacznijmy jednak od początku.

Rynek Catalyst powstał blisko 15 lat temu, tj. we wrześniu 2009 r. Rynek Catalyst to właściwie system autoryzacji i obrotu instrumentami finansowymi. Prowadzony jest na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Dla klientów detalicznych – w formule rynku regulowanego i alternatywnego systemu obrotu. Dla klientów hurtowych BondSpot S.A. – w formule pozagiełdowego rynku regulowanego i Alternatywnego Systemu Obrotu. Według ówczesnych zapowiedzi twórców tego systemu warunkiem jego powodzenia miało być zapewnienie wysokiego bezpieczeństwa inwestycji. Skoro rynek ten przetrwał już 15 lat, wygląda na to, że udało się osiągnąć stosunkowo niski poziom ryzyka dla tego typu inwestycji.

Niemniej zauważa jednak finansista Juliusz Bolek, inwestowanie w obligacje, jak każde inne, zawsze wiążą się z ryzykiem. Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu podkreśla, że dla indywidualnych inwestorów najbezpieczniejsze są jednak obligacje skarbowe, emitowane przez skarb państwa.

Jeśli jednak osoba oszczędzająca, czyli kupująca indywidualne obligacje skarbowe pragnie zostać inwestorem, czyli chce zaryzykować nieco bardziej dla potencjalnie wyższych korzyści, musi wykazać się też większą aktywnością niż w przypadku kontaktu z tzw. Agentami emisji dysponującymi obligacjami Ministra Finansów.

Przede wszystkim, aby dokonać zakupu obligacji skarbowych notowanych na GPW, trzeba wcześniej otworzyć rachunek maklerski. Konto maklerskie to specjalny rachunek inwestycyjny pozwalający na obrót instrumentami finansowym dostępnymi na giełdzie papierów wartościowych. Otwierając taki rachunek, inwestor zyskuje możliwość zakupu i sprzedaży nie tylko jednak obligacji skarbowych notowanych na GPW, ale też narzędzie do obrotu: akcjami, jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, kontraktami terminowymi czy opcjami.

Wśród banków, które na polskim rynku oferują usługi domów lub biur maklerskich znajdują się:

• Alior Bank,
• Bank Ochrony Środowiska,
• mBank,
• Millennium,
• Pekao S.A.
• PKO BP,
• Santander Bank Polska.

Każda obligacja skarbowa notowana na giełdzie ma tzw. wartość nominalną. W przypadku rynku Catalyst na GPW jedna obligacja skarbowa ma wartość nominalną 1 000 zł. To istotna różnica względem indywidualnych obligacji skarbowych, które nabywamy zazwyczaj po cenie 100 zł za jeden papier wartościowy. Zazwyczaj, bo w zdarza się, że w drodze zamiany obligacji skarbowych można nabyć nowe papiery wartościowe po niższej cenie, z tzw. dyskontem (tu dowiesz się więcej o dyskoncie w ofercie zamiany obligacji).

Od wartości nominalnej obligacji liczone są odsetki. Z nimi z kolei związany jest tzw. kupon. Im wyższy jego poziom, tym lepiej dla inwestora.

Kupon obligacji to wyrażone w skali roku oprocentowanie obligacji. Jeśli komuś nasuwa się teraz skojarzenie z oprocentowaniem lokat w skali roku, to bardzo słusznie. I tak: w przypadku obligacji kupon o wartość 6 proc. oznacza, że w skali roku od wartości nominalnej obligacji naliczone zostaną takie właśnie odsetki.

Określenie oprocentowania obligacji mianem kuponu ma także swoje znaczenie historyczne. Dawno temu obligacje miały postać papierowych arkuszy. Gdy nadchodził termin wypłaty odsetek, bankowiec odcinał właściwy kupon na dowód wywiązania się z obowiązku.

Z czasem, za sprawą kuponu obligacji ukuło się powiedzenie: „odcinać od czegoś kupony”, czyli czerpać zyski/korzyści z wcześniejszych osiągnięć/inwestycji.

Na parkiecie ceny obligacji nie są podawane w polskich złotych. To może być spore utrudnienie dla początkującego inwestora. Zamiast ceny obligacji wyrażonej w polskich złotych uczestnicy rynku giełdowego operują procentowym określeniem wartości nominalnej obligacji. I tak: jeśli cena obligacji wynosi 95 proc., oznacza to, że faktycznie kosztuje 950 zł. Pamiętajmy wszakże, że wartość nominalna jednej obligacji skarbowej na giełdzie to 1 000 zł.

Może się także zdarzyć, że cena obligacji prekroczy 100 proc. jej wartości nominalnej. Co wówczas? Obligację o podanej wartości np.105 proc. trzeba odczytywać jako papier o wartości 1050 zł.

O faktycznej cenie obligacji skarbowej notowanej na GPW decyduje prawo podaży i popytu. Oznacza to, że jeśli inwestorzy pozbywają się takich papierów wartościowych, to ich wartość procentowo będzie maleć. Gdy z kolei kupują ich więcej, to wówczas rośnie. Przewidzenie trendów nie jest oczywiście rzeczą prostą i stanowi wspomniany element ryzyka inwestycyjnego. Można go obniżyć, poświęcając czas na analizy gospodarcze, w tym sprawdzanie ratingów, danych dostarczanych przez Główny Urząd Statystyczny, czy śledząc komunikaty Narodowego Banku Polskiego w sprawie stóp procentowych.